Króliki i gryzonie są szczególnie wrażliwe na wysokie temperatury, ponieważ naturalne mechanizmy termoregulacji są u nich ograniczone. Przyjmuje się, że temperatura powyżej 26-28 stopni Celsjusza oraz wysoka wilgotność powietrza są już niebezpieczne i mogą prowadzić do wystąpienia udarów cieplnych.

Dlaczego króliki i gryzonie źle znoszą upały?

• Termoregulacja: Króliki i gryzonie mają ograniczoną zdolność do termoregulacji. Oznacza to, że ich organizmy nie są dobrze przystosowane do radzenia sobie z ekstremalnymi temperaturami. Króliki posiadają gruczoły potowe jedynie na wargach, co w znacznym stopniu ogranicza możliwości utraty temperatury w trakcie upałów. W przeciwieństwie do ludzi, chomiki nie potrafią się pocić, co jest jednym z podstawowych mechanizmów chłodzenia ciała.
• Gruba sierść: Króliki i gryzonie mają grubą sierść, która świetnie sprawdza się w utrzymywaniu ciepła, ale jest wadą w upalne dni. Sierść zatrzymuje ciepło blisko ciała, co może prowadzić do przegrzania.
• Małe rozmiary: Ze względu na mały rozmiar ciała, szczególnie u małych gryzoni, szybko się nagrzewają i mają ograniczoną zdolność do oddawania nadmiaru ciepła.

Zwierzęta te często wykazują zachowania, które ułatwiają im przetrwanie gorących dni tj.

• Unikanie ciepła: W naturalnym środowisku zwierzęta te unikają gorących miejsc, szukając cienia lub kopiąc nory, aby schronić się przed słońcem. Wiele gryzoni i zajęczaków, np. chomiki, buduje nory lub gniazda, które zapewniają izolację termiczną zarówno przed zimnem, jak i ciepłem. Głębsze nory mogą utrzymywać bardziej stałą temperaturę niż powierzchnia. Chomiki to zwierzęta aktywne w nocy, kiedy temperatura jest niższa. W naturze bytuje na terenach stepowych, polach uprawnych, w norach wykopanych samodzielnie, gniazda znajdują się często głęboko pod powierzchnią ziemi.
• Zmienianie aktywności: Zwierzęta te zmieniają swoją aktywność w zależności od pory dnia. Są bardziej aktywne w chłodniejszych godzinach poranka i wieczora, unikając aktywności w najgorętsze godziny dnia. Niektóre z gryzoni w naturze są aktywne głównie nocą
• Pozycje ciała: Często przyjmują pozycje, które maksymalizują powierzchnię ciała wystawioną na chłodniejsze powierzchnie, co pomaga w odbieraniu ciepła od ciała. Zdolności do fizjologicznej termoregulacji u gryzoni i zajęczaków są ograniczone w porównaniu do psów, czy kotów.

Gryzonie i zajęczaki wykorzystują kilka podstawowych mechanizmów:

• Oddychanie: Szybsze oddychanie pomaga w odprowadzaniu ciepła z organizmu poprzez wymianę powietrza. Jednak przy ekstremalnie wysokich temperaturach, zdolność do oddawania ciepła w tej sposób maleje.
• Naczynia krwionośne: Rozszerzanie naczyń krwionośnych w uszach i innych części ciała pozwala na oddawanie ciepła. U królików duże, cienkie uszy pełnią kluczową rolę w tym procesie.
• Sierść: Wymiana futra na grubsze zimą i cieńsze latem pomaga w dostosowaniu do zmieniających się temperatur. W zimnych warunkach gryzonie mogą napuszać sierść, aby zatrzymać więcej ciepła blisko ciała. W gorących warunkach z kolei mogą wygładzać sierść, aby ułatwić przepływ powietrza i odprowadzanie ciepła.

Jakich zasad należy przestrzegać, aby zapewnić gryzoniom i zajęczakom komfort oraz bezpieczeństwo?

1. Zapewnienie odpowiednich warunków otoczenia

Gryzonie i zajęczaki są szczególnie wrażliwe na wysokie temperatury. W ich naturalnym środowisku często mają dostęp do schronienia w chłodniejszych miejscach. W domowych warunkach powinniśmy zadbać o:

• Unikanie bezpośredniego nasłonecznienia: Kluczem jest umiejscowienie klatki w miejscu, które nie jest narażone na bezpośrednie słońce (nie bezpośrednio przy oknach). Okna w godzinach największych upałów powinny być osłonięte zasłonami, czy roletami. Idealnie byłoby, gdyby temperatura w pomieszczeniu nie przekraczała 25°C.
• Wentylacja: Ważne jest, aby pomieszczenie, w którym przebywają, było dobrze wentylowane. Można także zastosować małe wentylatory, ale nie powinny być one skierowane bezpośrednio na zwierzęta, aby uniknąć przeziębienia.
• Schładzanie otoczenia: Można używać specjalnych mat chłodzących, płytek ceramicznych lub nawet zamrożonych butelek z wodą, które umieszczamy w klatce, aby zwierzęta mogły się do nich przytulić. Pamiętajmy, że przedmioty te trzeba zabezpieczyć, np. poprzez owinięcie ręcznikiem, aby nie zostały rozgryzione.

2. Prawidłowa dieta i nawodnienie

Dobowe zapotrzebowanie na wodę różni się w zależności od gatunku. U królika jest to około 100-120 ml/kg/dobę, u świnek morskich i szynszyli nieco mniej, u małych gryzoni około 100-150 ml/kg/dobę. Wysokie temperatury mogą powodować, że zwierzęta będą potrzebowały więcej wody. Pamiętajmy, że świeże zielonki, czy soczysta warzywa i owoce również zawierają wodę, więc jeśli nasz pupil zjada więcej świeżych rzeczy w okresie letnim, może wypijać mniejsze ilości wody.

Aby zadbać o ich odpowiednie nawodnienie:

• Świeża woda: Codziennie wymieniaj wodę na świeżą. Można również stosować naczynia chłodzące wodę przez dłuższy czas.
• Soczyste warzywa i owoce: Dodanie do diety soczystych warzyw i owoców, takich jak ogórki czy arbuzy, może pomóc w utrzymaniu odpowiedniego poziomu nawodnienia.
• Zbilansowana dieta: Latem, w trakcie największych upałów, zwierzęta mogą mieć mniejszy apetyt, dlatego ważne jest, aby dieta była dobrze zbilansowana i bogata w wszystkie niezbędne składniki odżywcze.

3. Zapewnienie odpowiedniej aktywności i bezpieczeństwa

Króliki i gryzonie bywają bardzo aktywne i latem często mają więcej energii.
Aby zapewnić im odpowiednią ilość ruchu:

• Bezpieczne wybiegi: Zapewnij im możliwość swobodnego biegania na zewnątrz w bezpiecznych i zabezpieczonych wybiegach, które chronią przed drapieżnikami i umożliwiają schronienie przed słońcem.
• Zabawki i akcesoria: Urozmaicenie klatki o zabawki i tunele pomoże w stymulacji ich aktywności fizycznej oraz umysłowej.
• Pamiętajmy, aby nigdy nie organizować wybiegu w godzinach największych upałów – jeśli chcemy, aby nasz królik, czy świnka spędził trochę czasu w ogrodzie/na balkonie, wybierajmy godziny wczesnoporanne lub popołudniowo-wieczorne, kiedy temperatura jest nieco niższa.

4. Monitorowanie zachowania i samopoczucia

Zmiany w zachowaniu mogą być pierwszym sygnałem problemów zdrowotnych. Uważnie obserwuj swoje zwierzęta i zwracaj uwagę na:

• Apetyt: Zmniejszenie apetytu może świadczyć o problemach zdrowotnych lub zbyt wysokiej temperaturze otoczenia.
• Aktywność: Nagły spadek aktywności może być oznaką, że zwierzę źle się czuje.
• Wygląd sierści i skóry: Matowa sierść, wyłysienia, czy zmiany skórne mogą wskazywać na problemy zdrowotne, które wymagają interwencji lekarza weterynarii.

Dbając o odpowiednie warunki, dietę, bezpieczeństwo i zdrowie naszych małych pupili, możemy zapewnić im komfortowe i bezpieczne lato. Pamiętajmy, że troska o zwierzęta to nie tylko obowiązek, ale także wyraz naszej miłości i odpowiedzialności za ich życie.

5. Profilaktyka zdrowotna

Letnie miesiące mogą sprzyjać rozwojowi różnych chorób i pasożytów. Warto zwrócić uwagę na:

• Regularne kontrole weterynaryjne: Regularne wizyty u weterynarza pomogą w szybkim wykryciu ewentualnych problemów zdrowotnych.
• Ochrona przed pasożytami: Należy regularnie sprawdzać i wyczesywać sierść zwierząt. Stosowanie preparatów chroniących przed kleszczami – głównie dotyczy to królików wychodzących na zewnątrz – tylko pod nadzorem i z zalecenia lekarza weterynarii, nigdy nie podajemy preparatów na własną rękę, gdyż podanie niektórych leków (bezpiecznych dla psa, czy kota) może być śmiertelne dla królików i gryzoni!