Gryzonie i króliki należą do gatunków szczególnie delikatnych, narażonych na stres i choroby. W naturze zwierzęta te są ofiarami drapieżników, dlatego gdy chorują, ukrywają swoje objawy. Często objawy chorobowe są widoczne dopiero, gdy proces chorobowy jest już znacznie zaawansowany. Dlatego tak ważna jest profilaktyka ich stanu zdrowia!

Do najważniejszych zadań dla opiekunów tych małych futrzaków, które pomagają zapewnić im długie i zdrowie życie, należą:

ODPOWIEDNIE WARUNKI ŚRODOWISKOWE – bardzo istotne jest, by zapewnić odpowiednie środowisko do życia naszego pupila. Zanim zdecydujemy się na konkretne zwierzę, należy bardzo dokładnie zapoznać się z biologią gatunku, naturalnym środowiskiem, czy pożywieniem, oraz dobrać warunki utrzymania, tak by żyło mu się jak najlepiej. Kluczowe są tu przede wszystkim:

• rozmiar klatki/terrarium,
• dobór rodzaju klatki/terrarium odpowiedniego dla danego gatunku,
• wybór ściółki,
• dobranie odpowiednich elementów wyposażenia klatki, takich jak: kuweta, tunele, odpowiednie miski, paśniki, podesty, kołowrotki dla chomików itp,

Należy dbać o higienę klatki i regularnie ją czyścić, a odchody wyrzucać regularnie. Wszelkie informacje na temat warunków utrzymania można znaleźć w literaturze oraz w Internecie.

SOCJALIZACJA – niektóre z gatunków gryzoni, a także króliki są zwierzętami stadnymi, to znaczy, że warto utrzymywać je w towarzystwie osobników tego samego gatunku, aby zachowany był ich dobrostan. Z kolei chomiki muszą być utrzymywane oddzielnie.

ŻYWIENIE – odpowiedzialni opiekunowie powinni uzyskać wszelkie informacje na temat składników, koniecznych w diecie swojego pupila, które sprzyjają:

• ścieraniu i wytwarzaniu nowego szkliwa,
• prawidłowej pracy przewodu pokarmowego
• ogólnemu funkcjonowaniu całego organizmu

Obok pożywienia, kluczowe jest zapewnienie dostępu do świeżej wody bez ograniczeń.

REGULARNE WIZYTY U LEKARZA WETERYNARII – bardzo istotne jest wybranie lekarza, który specjalizuje się w leczeniu gryzoni i królików, ponieważ taki lekarz zna specyfikę tych gatunków i będzie w stanie pomóc im lepiej, niż lekarz, który zajmuje się na co dzień leczeniem psów i kotów. Pamiętajmy, że leczenie gryzoni i królików najczęściej bardzo różni się od leczenia większych zwierząt domowych. Dla przykładu – nie wszystkie leki są bezpieczne dla małych ssaków. Ponadto, lekarze zajmujący się małymi ssakami stale poszerzają swoją wiedzę w dziedzinie tych gatunków, co daje większe możliwości diagnostyczne i terapeutyczne.

Pierwsza wizyta z nowym zwierzęciem powinna odbyć się około 2 tygodnie po przyjęciu zwierzęcia pod swój dach. U młodych zwierząt profilaktyczne wizyty warto odbywać raz w roku, a u pacjentów geriatrycznych – częściej, w zależności od stanu ich zdrowia.

Oczywiście należy pamiętać, że wiek, w którym pacjenta możemy zaklasyfikować jako geriatrycznego będzie się różnił w zależności od gatunku. U królika będzie to wiek 6 lat, natomiast dla szczura – około 18 miesięcy.

REGULARNE BADANIA KAŁU – to bardzo istotny element w profilaktyce gryzoni i królików. Należy do badań nieinwazyjnych, a często daje szeroki obraz na temat stanu pacjenta. Najczęściej wykonuje się badanie parazytolgiczne kału, wtedy próbkę kału z 3 dni ocenia się pod mikroskopem w celu wykrycia pasożytów. Badanie warto wykonać u każdego kupionego lub adoptowanego zwierzęcia, zawsze przed pierwszym szczepieniem oraz profilaktycznie minimum raz w roku (po okresie skarmiania zielonkami – jesienią).

SZCZEPIENIA – zalecenia związane ze szczepieniami dotyczą tylko królików, ponieważ dla pozostałych gatunków małych ssaków nie są dostępne szczepionki. Szczepienia uodparniają króliki na trzy „królicze choroby”:

• myksomatoza,
• pomór typu I,
• pomór typu II królików.

Lekarz zajmujący się królikami będzie w stanie odpowiednio dobrać szczepionkę z dostępnych kilku rodzajów. Szczepionki nowej generacji zapewniają odporność na wszystkie trzy choroby i wymagają powtarzania co roku, inne szczepionki mogą wymagać częstszych powtórzeń.

BADANIA KRWI – bardzo istotne informacje o zdrowiu królików i gryzoni wnoszą regularne profilaktyczne badania krwi. U młodych zwierząt należy wykonywać je raz w roku, u starszych 2 razy w roku. Warto zaznaczyć, że nowoczesne aparaty biochemiczne pozwalają na wykonanie analizy z bardzo małej objętościowo próbki, co umożliwia bezpieczne pobranie niewielkiej ilości krwi nawet od najmniejszych zwierząt, tj. chomiki, czy myszoskoczki.

PROFILAKTYCZNE ZABIEGI KASTRACJI SAMCÓW I SAMIC – ovariohysterectomia, czyli usunięcie macicy z jajnikami u samic pozwala zapobiegać:

• nowotworom układu rozrodczego, które bardzo często u królic czy samic szczurów,
• rozwojowi cyst jajnikowych u świnek morskich (czasami cysty osiągają wielkie rozmiary, uciskając inne narządy w jamie brzusznej),
• nowotworom gruczołu mlekowego (często u szczurów, królików).

Z kolei kastracja samca pozwala:

• ograniczyć uciążliwe zachowania, takie jak znaczenie terenu moczem czy pobudliwość seksualna,
• zapobiegać nowotworom jąder,
• zapobiegać przepuklinom.

Wczesna kastracja samic szczurów ogranicza ryzyko rozwoju nowotworów przysadki mózgowej.

BADANIA OBRAZOWE – kontrolne USG jamy brzusznej, klatki piersiowej oraz echo serca powinno być przeprowadzane minimum raz w roku, a u starszych pacjentów min. dwa razy w roku lub częściej, według wskazań lekarza. Badania, takie jak RTG czy tomografia komputerowa są zlecane ze względu na konkretne wskazania lekarza, np. w celu diagnostyki stomatologicznej, obrazowania kości, stawów itp.

Podsumowując, króliki i gryzonie, mimo swoich niewielkich rozmiarów, wymagają od opiekunów skrupulatnego dbania o ich zdrowie. Profilaktyka opiera się przede wszystkim na zapewnieniu im odpowiedniej diety, czystości, bezpieczeństwa oraz regularnej opieki weterynaryjnej. Dbając o te aspekty, opiekunowie mogą minimalizować ryzyko chorób i zapewnić swoim pupilom zdrowe i szczęśliwe życie.