Dlaczego koty chorują na nerki?

Koty, jak wszystkie ssaki, posiadają dwie nerki, zlokalizowane na terenie jamy brzusznej. Podobnie jak u ludzi, nerki pełnią w kocim organizmie wiele kluczowych funkcji. Należą do nich przede wszystkim:

• filtracja krwi i usuwanie z niej szkodliwych składników przemiany materii,
• udział w przemianach witaminy D₃ do jej aktywnej formy,
• udział w regulacji ciśnienia krwi,
• wydzielanie hormonów, niezbędnych do produkcji krwinek czerwonych.

Oczywiście, wszystkie gatunki zwierząt mogą zachorować na nerki, jednak musimy być świadomi, że koty są szczególnie narażone na choroby tego narządu. Jest to spowodowane przede wszystkim tendencją kotów niskiego spożycia wody i ukrywania objawów choroby.

Jakie choroby nerek dotykają koty?

Aby zrozumieć problem chorób nerek u kotów, musimy na początku odróżnić dwie jednostki chorobowe:

• ostre uszkodzenie nerek
• przewlekłą chorobę nerek (PChN).

Do przyczyn występowania ostrej choroby nerek należą najczęściej zatrucia, szczególnie te spowodowane spożyciem szkodliwych dla kotów roślin domowych lub ogrodowych, przede wszystkich z gatunku liliowatych. Występuje również wiele chemikaliów toksycznych dla nerek, którymi kot może się zatruć w przydomowym środowisku, na przykład płyn chłodniczy. Poza zatruciami, ostrą niewydolność nerek mogą wywołać bakteryjne zakażenia tych narządów, zastój moczu w drogach moczowych w wyniku ich niedrożności czy upośledzony przepływ krwi przez nerki. W wyniku ciężkiego upośledzenia funkcji nerek objawy są zazwyczaj silnie wyrażone, a zwierzę czuje się bardzo źle.

Przewlekła choroba nerek jest z kolei schorzeniem rozwijającym się bardziej podstępnie – tutaj utrata funkcji nerek następuje powoli, a organizm początkowo stara się przystosować do występujących zaburzeń. Skąd bierze się ta choroba? Przyczyn może być kilka:

• U niektórych zwierząt pośmiertne badanie histopatologiczne nerek wskazuje na przewlekłe, postępujące zwyrodnienie cewkowo-śródmiąższowe o nieznanej etiologii. Oznacza to, że u tych zwierząt występuje postępujący proces niszczenia nefronów, ale niestety badania naukowe nie są w stanie wskazać jego jednoznacznej przyczyny.

• Przebyte poważne choroby nerek, np. ostre uszkodzenie nerek, nowotwór naciekający na nerki lub drogi moczowe.
  
  
• Choroby wrodzone i genetyczne- wielotorbielowatość nerek, dysplazja nerek, amyloidoza i inne.

• Niektóre ogólnoustrojowe zaburzenia mogą również predysponować lub przyspieszać rozwój przewlekłych chorób nerek. Należą do nich choroby serca, nadczynność tarczycy, hiperkalcemia, kamica dróg moczowych, cukrzyca i choroba przyzębia.

Uszkodzenie nefronów (czyli głównych jednostek funkcjonalno-strukturalnych nerek) w przebiegu PChN jest zazwyczaj nieodwracalne i postępujące, dlatego tak ważne jest wykrycie zaburzeń na początkowym etapie ich występowania. Z perspektywy opiekuna, szczególnie istotna jest regularna profilaktyka oraz obserwacja objawów, które mogą wskazywać na choroby tego narządu.

Częstość występowania PChN w ogólnej populacji kotów to 1-3%, jednak z wiekiem ryzyko to dramatycznie rośnie i u kocich seniorów wynosi aż 40-80%.

Na jakie objawy warto zwracać uwagę?

Doświadczenie lekarza weterynarii pokazuje, że opiekunowie często dość późno zgłaszają problemy ze zdrowiem nerek u swoich kotów. Niestety, jest to związane z faktem, że przewlekła choroba kocich nerek potrafi rozwijać się miesiącami, a nawet latami w sposób bezobjawowy lub niewidoczny dla opiekunów. Dlatego tak ważną rolę w tym przypadku pełnią profilaktyczne badania krwi i moczu u naszego zwierzaka, zwłaszcza jeżeli jest on starszym kotkiem.

 Poza standardową i regularną profilaktyką, powinniśmy też znać objawy, których wystąpienie powinno skłonić nas do jak najszybszej wizyty u lekarza weterynarii i przeprowadzenia odpowiedniej diagnostyki. Do objawów, na które należy zwracać uwagę należą:

• oddawanie moczu nienaturalnie często lub rzadko,
• wzmożone pragnienie,
• utrata wagi,
• apatia,
• brak apetytu,
• wymioty,
• ślinienie,
• niemiły zapach amoniaku z jamy ustnej.

Jak wygląda diagnostyka chorób nerek?

W trakcie wizyty w lecznicy, lekarz przeprowadza wywiad z opiekunem i w przypadku podejrzenia choroby nerek, kieruje na odpowiednie badania. Złotym standardem diagnostyki nefrologicznej są:

• Badanie krwi – pomiar mocznika i kreatyniny oraz morfologia krwi
• Badanie moczu
• USG, obejmujące ocenę struktury nerek i wykluczenie występowania strukturalnych przyczyn choroby, takich jak wielotorbielowatość nerek czy wodonercze, a także wpływu choroby na budowę narządu.

U mojego kota wykryto chorobę nerek – co dalej?

Diagnoza postawiona na odpowiednim etapie pozwala na wdrożenie leczenia i specjalnej diety, które mają na celu spowolnienie postępów choroby i łagodzenie jej konsekwencji. W zależności od rodzaju choroby, wdrażana jest odpowiednia terapia farmakologiczna, która może między innymi, poprawić przepływ krwi przez nerki, czy leczyć nadciśnienie, które często towarzyszy chorobom tego narządu. Bardzo często koty z chorobą nerek wymagają regularnych kroplówek, które pomagają chorym nerkom usunąć z organizmu nagromadzone toksyny mocznicowe. Dzięki odpowiedniej terapii, często udaje się spowolnić rozwój choroby, a kocim pacjentom zapewnić dłuższe życie w dobrym komforcie.

Czy możemy zapobiec chorobie nerek u kota?

Istnieje kilka czynników, które mogą obciążać pracę kocich nerek, a które zależą od sposobu opieki nad naszym czworonogiem. Co prawda, badania naukowe nie określają w jednoznaczny sposób korelacji między stylem życia kota oraz sposobem żywienia, a ryzykiem wystąpienia przewlekłych chorób nerek, jednak najnowsze doniesienia sugerują, że między innymi wysokie stężenia nieorganicznego fosforu w pożywieniu mogą przyczyniać się do zwiększenia ryzyka choroby.

Dlatego jako koci opiekunowie, powinniśmy szczególnie zwracać uwagę na:

• właściwą karmę – unikamy podawania wyłącznie karmy suchej, wysokoprzetworzonej, z wysoką zawartością węglowodanów i nieorganicznego fosforu,
• odpowiednie spożycie wody – z natury koty nie spożywają wystarczających ilości wody, ponieważ czerpią ją z pożywienia, jednak w wypadku, gdy kot spożywa karmę wyłącznie suchą, powinniśmy szczególnie zadbać o to, by wypijał dziennie około 50 ml wody na kilogram masy ciała.
• właściwą wagę ciała – otyłość nie sprzyja prawidłowej pracy nerek, a zbyt niska masa ciała może świadczyć o rozwoju innych chorób, które również mogą negatywnie wpływać na nerki.
• aktywność fizyczną.

Kot a choroby nerek

Koty jako gatunek wykazują wysokie zagrożenie wystąpieniem chorób nerek. Nie oznacza to jednak, że jako koci opiekunowie jesteśmy z góry skazani na mierzenie się z chorobą, a lekarze pozostają bezradni w jej leczeniu. Kluczem do długiego i zdrowego życia Twojego futrzastego czworonoga jest świadomość ryzyka choroby i jej objawów, dbałość o odpowiednią dietę i prawidłową wagę kota oraz regularne badania i wizyty w lecznicy. Warto zdecydować się na wizyty profilaktyczne i badania krwi naszego zwierzęcia, nawet jeżeli nie dostrzegamy jeszcze niepokojących objawów. Niektórzy opiekunowie obdarowują swoje zwierzaki “pakietem badań przesiewowych” co roku, z okazji urodzin. Choć tego typu prezent wywoła mniejszy entuzjazm u kota niż kocimiętka, jest na pewno bardzo dobrą praktyką prozdrowotną i pozwala wykryć wiele chorób na ich wczesnym etapie.