Jak rozpoznać kaszel u psa?

Kaszel u psa, podobnie jak u człowieka objawia się gwałtownym, często wielokrotnym wydechem powietrza, który jest połączony z wydaniem głośnego dźwięku. Może dotyczyć psów w każdym wieku, zarówno młodych jak i starszych.

Przyczyny kaszlu możemy podzielić na:

1. Zapalne na tle zakaźnym

• Infekcje bakteryjne i wirusowe (nosówka, kaszel kennelowy)
• Infekcje grzybicze (kryptokokoza, aspergilloza)
• Choroby pasożytnicze (Aggiostrongylus vasorum, Dilofilaria immitis, Capillaria aerophila i inne)

2. Zapalne na tle niezakaźnym

• Zapalenie, porażenie krtani
• Zapadalność tchawicy (dotyczy głównie ras małych i miniaturowych)
• Eozynofilowe zapalenie tchawicy i oskrzeli
• Przewlekłe zapalenie oskrzeli
• Zwłóknienie płuc
• Dyskineza rzęsek

3. Niezapalne – nowotwory:

• Pierwotne nowotwory płuc
• Przerzuty nowotworowe do płuc
• Nowotwory krtani, tchawicy
• Nowotwory żeber, mostka, mięśni
• Nowotwory śródpiersia
• Chłoniak

4. Niezapalne:  sercowo-naczyniowe:

• Niewydolność serca
• Obrzęk płuc
• Krwawienie do płuc
• Zatorowo-zakrzepowa choroba płuc

5. Niezapalne – inne:

• Ciała obce zlokalizowane w przełyku,tchawicy lub trzewie oskrzelowym
• Urazy
• Refluks żołądkowo-przełykowy
• Palenie bierne
• Ucisk przez okoliczne narządy na struktury układu oddechowego (np. Przełyk olbrzymi, powiększenie węzłów chłonnych, powiększenie serca)
• Wolny płyn w jamie opłucnej
• Wdychanie substancji chemicznych
• Podtopienie, zachłyśnięcie
• Długotrwałe szczekanie
• Szarpanie się na obroży

Jednoznaczne sklasyfikowanie przyczyny kaszlu w warunkach domowych może być trudne, ponieważ wiele powyższych jednostek chorobowych daje podobne objawy.

Kaszel u psa – na co zwrócić uwagę?

Pomocne w postawieniu diagnozy i rozwiązaniu problemu będą następujące pytania:

• czy pies w ostatnim czasie miał styczność z czynnikami drażniącymi (substancje chemiczne, dym papierosowy, zła jakość powietrza – szczególnie w sezonie zimowym)?
• czy zwierzę szybciej się męczy w ostatnim czasie, jest mniej chętne do zabawy, niechętnie chodzi na długie spacery?
• o jakiej porze pojawiają się objawy? Czy występują one częściej rano/po południu/wieczorem, czy nie mają związku z porą dnia?
• czy w sytuacjach stresowych/emocjonalnych kaszel się nasila?
• czy pies ma apetyt? A może je wolniej/ostrożniej? Czy podczas pobierania pokarmu i wody kaszel również występuje?
• czy pojawia się duszność?
• czy można zaobserwować utratę masy ciała u pupila?
• czy pies miał kontakt z innymi zwierzętami, które przejawiają objawy chorobowe?
• czy kaszel rozpoczął się nagle, czy nasilał się w dłuższym czasie?

Warto także sprawdzić i przygotować wszystkie informacje na temat statusu odbytych szczepień i odrobaczeń.

Kaszel u psa – kiedy udać się na konsultację do lekarza weterynarii?

W przypadku kaszlu trwającego powyżej doby lub przy jednoczesnym występowaniu apatii, braku apetytu, duszności, czy nietolerancji wysiłkowej, należy zgłosić się do lekarza weterynarii.  Kaszel sam w sobie nie powinien powodować odruchów wymiotnych. Jednak często obserwuje się tzw. odpluwanie na zakończenie ataku kaszlu, co błędnie potrafi być interpretowane jako wymioty.

W gabinecie weterynaryjnym przeprowadzony zostanie szczegółowy wywiad (pomocne mogą być odpowiedzi na zawarte powyżej pytania) oraz wykonane zostanie badanie kliniczne. Zazwyczaj te kroki wystarczą do postawienia diagnozy i wdrożenia celowanego leczenia. Jeśli przyczyna kaszlu wymaga dłuższego identyfikowania, czasami konieczne jest rozszerzenie diagnostyki o następujące badania:

• badanie krwi – morfologia i biochemia – w celu weryfikacji stanu zapalnego oraz oceny wydolności narządów wewnętrznych (nerek, wątroby),
• RTG klatki piersiowej – badanie pozwala ocenić obecność zmian przerzutowych na terenie klatki piersiowej, zapadalności tchawicy, powiększenie sylwetki serca, zmian zapalnych płuc, pojawienie się wolnego płynu na terenie klatki piersiowej,
• USG klatki piersiowej – badanie wykonuje się w celu potwierdzenia/wykluczenia obecności wolnego płynu na terenie klatki piersiowej, pozwala zdiagnozować obrzęk płuc, możemy uwidocznić zmiany rozrostowe pod opłucną oraz cechy zapalenia płuc,
• echo serca – pozwala na ocenę funkcji serca w celu potwierdzenia/wykluczenia podłoża kardiogennego,
• badanie endoskopowe, bronchoskopia – w celu oceny stopnia zapadalności tchawicy oraz oceny porażenia krtani, czy guzów rosnących do wewnątrz oskrzeli/tchawicy.
  Za pomocą tego badania możemy również pobrać materiał do badania histopatologicznego/mikrobiologicznego,
• badanie kału – w celu wykluczenia/potwierdzenia podłoża pasożytniczego. Najlepiej wykonać badanie kału zbieranego przez 3 kolejne dni metodą flotacji oraz metodą Baermanna.

Czy kaszel u psa może być zaraźliwy? Jak pomóc zwierzęciu w trudnej sytuacji?

Ze względu na szeroki wachlarz przyczyn, które mogą powodować kaszel, nie ma jednego złotego leku, który opiekun mógłby bezpiecznie zastosować samodzielnie. Zaleca się zapewnienie psu spokojnego środowiska, unikanie stresu oraz sytuacji emocjonalnych. Należy zadbać o odpowiednie przewietrzenie pomieszczeń oraz utrzymywanie w nich odpowiedniej temperatury – nie należy przegrzewać ani wyziębiać zwierzęcia.

W zależności od podłoża choroby, kaszel może być zaraźliwy dla innych zwierząt. W przypadku zwiększonego ryzyka na zachorowanie (kontakt z innym chorym zwierzęciem, wyjazd do hotelu dla psów, powtarzające się sezonowo napady kaszlu), dobrym pomysłem będzie dołączenie do diety preparatów na wzmocnienie odporności zawierających betaglukan – nie należy jednak podejmować takich decyzji samodzielnie. 

Każdy epizod kaszlu trwający dłużej niż dobę z objawami towarzyszącymi powinien być konsultowany z lekarzem weterynarii.