Jesteś w ciąży lub ją planujesz i martwisz się, czy Twój kot nie stanowi dla Ciebie zagrożenia? Usłyszałaś od kogoś, że posiadanie kota w domu w trakcie ciąży jest niebezpieczne i powinnaś się go pozbyć? Martwisz się, że będziesz musiała wybrać – upragniona ciąża czy ukochany kot?

Spokojnie! Wokół tematu toksoplazmozy przenoszonej przez koty krąży wiele mitów. Pora rozprawić się z nimi i rozwiać Twoje wątpliwości lub obawy!

CZYM WŁAŚCIWIE JEST TOKSOPLAZMOZA?

Toksoplazmoza to choroba wywoływana przez Toxoplasma gondii – pasożyta, który może umiejscawiać się w różnych tkankach (np. mięśniach, układzie nerwowym, oczach) i powodować objawy z tych układów, takie jak bóle mięśni, zaburzenia neurologiczne czy okulistyczne.

Zazwyczaj pasożyt ten nie powoduje jednak żadnych objawów, ponieważ wydolny układ immunologiczny skutecznie zwalcza Toxoplasmę. Na zakażenie narażone są jednak osoby z osłabioną odpornością, w tym:

• dzieci urodzone przez matki, które uległy zakażeniu Toxoplasmą tuż przed lub w trakcie ciąży
• osoby chorujące na choroby osłabiające układ odpornościowy lub przyjmujące leki o podobnym działaniu (np. chemioterapia, leczenie po transplantacji organu, przy AIDS).

TOKSOPLAZMOZĄ MOŻESZ ZARAZIĆ SIĘ WYŁĄCZNIE OD KOTA – MIT!

Znacznie częstszym źródłem zakażenia toksoplazmozą jest zjedzenie surowego mięsa, nieumytych warzyw czy owoców lub niewłaściwa higiena. Zarażenie się od kota toksoplazmozą jest możliwe, jednak przypadki te są niezwykle rzadkie. Większość lekarzy położników twierdzi, że nigdy nie spotkało się z przypadkiem zakażenia toksoplazmozą przez kota.

Jak więc można zarazić się toksoplazmozą?

U człowieka zarażenie może nastąpić na skutek:

1) przeniesienia pasożyta przez zakażoną żywność, poprzez:

• zjedzenie mięsa niepoddanego prawidłowej obróbce termicznej lub owoców morza (np. małży) od zwierząt zakażonych Toxoplasmą
• picie niepasteryzowanego mleka koziego
• przypadkowe mechaniczne przeniesienie Toxoplasmy np.: przez użycie niemytych noży, desek po krojeniu surowego mięsa

2) ze zwierzęcia na człowieka (zoonoza) – poprzez przypadkowe spożycie oocyst wydalanych z kałem zarażonego kota:

• przy czyszczeniu kuwety
• po pracach ogrodowych
• poprzez spożycie niemytych owoców, warzyw zanieczyszczonych przez kał kota (niekoniecznie naszego!)

3) Z matki na dziecko – podczas ciąży

4) rzadko – po transplantacji organu lub przetoczeniu krwi

TOKSOPLAZMOZĄ MOŻESZ ZARAZIĆ SIĘ PRZEZ GŁASKANIE KOTA – MIT/PRAWDA

Kot może wydalać Toxoplasmę w formie oocyst (jaj) w kale lub chorować na formę tkankową, gdzie Toxoplasma w formie cyst umiejscawia się w różnych narządach, m.in mięśniach. Koty i inne zwierzęta kotowate wydalają Toxoplasmę z kałem 1-3 tygodni po zakażeniu. Co ważne, pasożyt Toxoplasma potrzebuje 1-5 dni po wydaleniu, aby przejść w formę zdolną do zakażenia innych organizmów, w tym człowieka. W praktyce oznacza to, że zarażenie się od kota toksoplazmozą możliwe jest właściwie wyłącznie poprzez niehigieniczny kontakt z jego odchodami.

Niestety można także spotkać się z opinią, że skoro kot myje językiem okolice swojego odbytu, to przecież potem może polizać i nas, więc ryzyko zakażenia istnieje także w codziennym kontakcie z kotem. Możecie odetchnąć z ulgą – to również mit! Po pierwsze, ślina kota ma działanie antyseptyczne i oocysty praktycznie nie są zdolne do przenoszenia się na kocim języku. Po drugie, pamiętajmy, że u kota, który wydala Toxoplasmę z kałem przeważnie obserwujemy objawy jelitowe, co na pewno zwróci naszą uwagę! Natomiast kot chorujący na Toxoplasmę tkankową może mieć objawy m. in.: z układu mięśniowego, nerwowego, oczu, natomiast zazwyczaj nie wydala on oocyst wraz z kałem, a jedyną drogą zakażenia byłoby zjedzenie samego kota 😉

KAŻDA KOBIETA W CIĄŻY MOŻE ZARAZIĆ SIĘ TOKSOPLAZMOZĄ – MIT!

Pamiętajmy, że w ramach pakietu badań, wykonywanych standardowo w trakcie ciąży, znajdują się obowiązkowe badania na obecność przeciwciał przeciwko Toxoplasma. Takie badanie możecie także wykonać w trakcie planowania ciąży.

Lekarz prowadzący ciąże zinterpretuje wyniki, wytłumaczy co oznacza obecność przeciwciał lub ich brak. Wystarczy więc, że będziemy pod stałą opieką lekarza, powtórzymy badania w kolejnych trymestrach, a w razie wystąpienia niepokojących objawów lub ryzyka zakażenia, wdrożone zostanie odpowiednie postępowanie przez lekarza prowadzącego ciążę.

NIE DA SIĘ SPRAWDZIĆ, CZY MÓJ KOT MA TOKSOPLAZMOZĘ – MIT!

Jeśli mimo wszystko niepokoisz się ryzykiem zakażenia, a twoje badania nie wykazały obecności przeciwciał, możesz przebadać swojego kota w kierunku toksoplazmozy.

Przykładowe metody diagnostyczne to:

• Test PCR w kierunku Toxoplasmy z kału kota – dzięki badaniu otrzymujemy informację, czy kot stanowi zagrożenie w związku z wydalaniem oocyst
• Badanie poziomu przeciwciał – mówi nam o tym, czy kot miał kontakt z pasożytem, jaka jest faza ewentualnej choroby (czy jest to świeże czy ‚stare’ zakażenie), oraz czy przyczyną objawów występujących u kota (np. neurologicznych czy okulistycznych) jest Toxoplasma.

W CIĄŻY POWINNO SIĘ ZREZYGNOWAĆ Z POSIADANIA KOTA I ZAJMOWANIA NIM – MIT!

Absolutnie nie ma takiej potrzeby! Możemy śmiało mieszkać w jednym gospodarstwie z kotem, głaskać go i karmić. Co więcej, wiele kotów wyczuwa ciążę i otacza swoją Panią wyjątkową opieką w tym okresie. Nie musimy z tego rezygnować, wystarczy że zachowamy odpowiednie zasady higieny, i spokojnie możemy cieszyć się ciążowymi „pieszczotami” ze swoim kotkiem.

Oczywiście, nie da się całkowicie wykluczyć ryzyka zarażenia toksoplazmozą od naszego kota, jednak przestrzegając kilku zaleceń i stosując podstawowe zasady higieny, możemy się przed nim uchronić.

PRZED TOKSOPLAZMOZĄ NIE MOŻNA SIĘ UCHRONIĆ – MIT

Można powiedzieć, że toksoplazmoza należy to grupy chorób tzw. „brudnych rąk”. Nie zarażamy się nią od bezpośredniego kontaktu z samym kotem, a jedynie z kałem kota, wydalającym oocysty. Pamiętajmy, że większość zdrowych, dorosłych kotów nie będzie wydalać oocyst toxoplasmy. Jednak niezależnie od stanu zdrowia naszego kota, warto stosować kilka zasad, które mogą uchronić nas nie tylko przed toksoplasmozą, ale także innymi chorobami.

Jakich zasad warto przestrzegać, będąc w ciąży i mając w domu kota?

• dokładnie myj ręce po kontakcie z kałem kota (czyli po czyszczeniu kuwety – oczywiście możesz także na okres ciąży poprosić bliską osobę o zastąpienie Cię w tej czynności. Jeśli nie masz takiej możliwości, zakładaj rękawiczki w trakcie czyszczenia kuwety.
• zadbajcie o częstsze, najlepiej codzienne czyszczenie kuwety, ponieważ Toxoplasma potrzebuje minimum 24 godziny, aby przejść w formę zdolną do zakażenia człowieka (zazwyczaj są to ok. 3 dni).
• podczas prac ogrodowych, również zakładaj rękawiczki i pamiętaj o dokładnym umyciu rąk po ich zakończeniu
• myj ręce przed każdym posiłkiem – jest to ważne również w związku z innymi chorobami 😊
• pamiętaj o dokładnym myciu owoców i warzyw pod bieżącą wodą przed ich spożyciem
• decydując się na spożywanie mięsa czy owoców morza – wybieraj te z pewnych źródeł i przed spożyciem poddaj je obróbce termicznej.
• unikaj spożywania wody z niepewnych źródeł, nie pij niepasteryzowanego mleka koziego
• na czas ciąży, możesz zmienić dietę kota i karmić go karmą komercyjną (puszki, saszetki, karma sucha), unikaj surowego mięsa
• Jeśli masz taką możliwość, nie wypuszczaj kota na zewnątrz (likwiduje to ryzyko zakażenie przez upolowanie i zjedzenie drobnych ssaków i ptaków)
• Okres ciąży nie jest najlepszym momentem na adopcję kota z podwyższonej grupy ryzyka, czyli np. kota wolnożyjącego

Podsumowując, kot domowy przy zachowaniu odpowiednich środków ostrożności nie stanowi zagrożenia dla kobiety w ciąży! Jeśli Twój kot nie je surowego mięsa i nie wychodzi na zewnątrz – ryzyko zakażenie jest absolutnie znikome. Jeśli Twój pupil jest kotem wychodzącym, zwróć szczególną uwagę na higienę, nie zapominaj o regularnych badaniach, rozważ także wykonanie testów u swojego kota. Statystyki wykazują, że koty bardzo rzadko przenoszą toksoplazmozę bezpośrednio na swojego opiekuna, a znacznie większym zagrożeniem są owoce lub warzywa, które miały kontakt z kałem kota lub niepoddane wystarczającej obróbce termicznej mięso.

Nie odbieraj sobie radości z kocich czułości w tych wyjątkowym okresie. Wystarczy, że będziesz pamiętać o zasadach higieny, które pomogą Ci uchronić się nie tylko przed toksoplazmozą, ale także innymi chorobami!